Historia wynalazków Jak nauczyliśmy maszyny liczyć i myśleć za nas? Część 15: pierwsze ważne języki programowania

źródło: Alamy Stock Photo/BE&W

Studentka college’u w Austin uczy się programowania w języku COBOL. Teksas, ok. 1990 r.

Moim zdaniem największą rolę w rozwoju informatyki odegrała wersja FORTRAN IV, która była na początku lat 60. ubiegłego wieku najbardziej sprawnym narzędziem programowania, używanym na całym świecie i właściwie w obszarze praktyki niemającym konkurencji.

W poprzednim felietonie wchodzącym w skład tego cyklu opisałem, jak doszło do sformułowania koncepcji języków algorytmicznych, będących wygodnym i skutecznym narzędziem programowania komputerów, oraz jak stworzono translatory, dzięki którym owe języki algorytmiczne mogły służyć do programowania konkretnych komputerów. Opisałem też wstępnie działania Johna Backusa, które doprowadziły do powstania języka Fortran (ang. Formula Translator, dawniej: FORTRAN). Dzisiaj ten temat rozwinę.

Coraz doskonalsze wersje Fortranu

Fortran, czyli język ukierunkowany na programowanie obliczeń opisywanych przez wzory matematyczne, początkowo (w 1957 r.) był produktem firmy IBM, przeznaczonym dla użytkowników komputerów z serii IBM 704. Jednak jego zalety spowodowały, że translatory tego języka pojawiały się na różnych komputerach – niestety, w różnych wersjach i odmianach. Backus nie chciał dopuścić do tego, żeby program pisany w Fortranie dla jednego komputera napotykał na trudności przy przeniesieniu do innych komputerów, dlatego w 1958 r. stworzono normę (określaną jako FORTRAN II) opisującą ujednolicone zasady budowy programów w tym języku. Potem język jeszcze udoskonalono i w 1960 r. stworzono taką jego wersję (nazwaną FORTRAN IV), która była potem podstawą programowania...